ΜΟΥΣΕΙΑ
ΟΛΥΜΠΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Αγ.Δημητρίου & 3ης Σεπτεμβρίου, 54636 Θεσσαλονίκη
Τηλ. 2310 968531-2
Φαξ 2310 968726
www.olympicmuseum-thessaloniki.org
Το Ολυμπιακό Μουσείο Θεσσαλονίκης είναι το μοναδικό αντίστοιχο μουσείο της Ελλάδας. Το 2008 αναγνωρίστηκε από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή ως ”Ολυμπιακό”, δέκα χρόνια μετά τη σύστασή του ως ”Μουσείο Αθλητισμού”.
Κεντρικός στόχος του μουσείου είναι η αποτύπωση της αθλητικής ιστορίας της χώρας και η διαφύλαξη της αθλητικής κληρονομιάς. Παράλληλα, βασική πρόθεση ήταν η δημιουργία ενός χώρου ζωντανού, όπου η μουσειακή πληροφορία θα κινητοποιεί το κοινό σε συμμετοχή και θα προάγει τα υγιή χαρακτηριστικά του αθλητισμού.
Εκθεσιακά το μουσείο φιλοξενεί τη μόνιμη συλλογή του υπό τον τίτλο ”Ολυμπιακοί Αγώνες”. Η έκθεση αναπτύσσεται σε δύο μεγάλες ενότητες, που κάνουν αναφορά στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αρχαιότητας και τους Σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες, ενώ καταλυτικής σημασίας είναι η μεταβατική ενότητα «Αθλητισμός στη Σύγχρονη Εποχή» που δίνει την εικόνα της εποχής πριν την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων μέχρι το 1896.
Παράλληλες εκθέσεις φιλοξενούνται στο δεύτερο όροφο του μουσείου, άμεσα συνυφασμένες με την κεντρική θεματική των Ολυμπιακών Αγώνων. Οι περιοδικές εκθέσεις που ήδη φιλοξενούνται ή πρόκειται να φιλοξενηθούν το επόμενο χρονικό διάστημα είναι: ”Ολυμπιακή Λαμπαδηδρομία – Ιστορία των Δαδών 1936 -2008”, ”Παραολυμπιακοί Αγώνες”, καθώς και αφιερωματικές εκθέσεις σε διεθνή ποδοσφαιρικά club.
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ (Μανόλη Ανδρόνικου 6, τηλ. 2310 831037)
Έργο του Πάτροκλου Καραντινού, το Μουσείο εγκαινιάστηκε τον Οκτώβριο του 1962, στις γιορτές της πεντηκονταετηρίδας από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης. Η νέα πτέρυγα εγκαινιάστηκε τον Ιούλιο του 1980. Eκτίθενται, μεταξύ άλλων, αρχιτεκτονικά μέλη ιωνικού ναού (τέλη 6ου αι. π.Χ.), γλυπτά Αρχαϊκής, Κλασικής και Ελληνιστικής Εποχής από τη Θεσσαλονίκη και άλλες περιοχές της Μακεδονίας, ευρήματα από προϊστορικές τούμπες, σπίτια και τάφους των Αρχαϊκών και Κλασικών Χρόνων, από τη Θεσσαλονίκη,
ευρήματα από τη ρωμαϊκή αγορά και το ανακτορικό συγκρότημα του Γαλερίου, γλυπτά και ανάγλυφα Ρωμαϊκής Εποχής, που προέρχονται από ανασκαφές στη σύγχρονη πόλη, ευρήματα από τάφους Αρχαϊκών και Κλασικών Χρόνων, από τη Σίνδο, χρυσά και επίχρυσα ευρήματα 6ου-2ου αι. π.Χ. από τις ανασκαφές στα νεκροταφεία της Μακεδονίας. Επίσης, παρουσιάζεται η χρήση του χρυσού στην κατασκευή κοσμημάτων, τη διακόσμηση και τη
νομισματοκοπία της αρχαίας Μακεδονίας, καθώς και η οργάνωση και εξέλιξη των οικισμών της ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλονίκης, από τη Νεολιθική Εποχή ώς την Ύστερη Εποχή του Χαλκού.
ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΕΙΤΕ: Tην ανάγλυφη επιτύμβια στήλη νεαρής κοπέλας με δωρικό πέπλο, που κρατά ένα περιστέρι (από τη Νέα Καλλικράτεια Χαλκιδικής, γύρω στο 440 π.Χ.), το αντίγραφο της ‘ανακαλυπτόμενης’ Αφροδίτης, από το Σαραπείο της Θεσσαλονίκης, το ενεπίγραφο βάθρο αγάλματος από την περιοχή της αρχαίας αγοράς (2ος αι. μ.Χ.), τη λίθινη στήλη όπου αναγράφεται βασιλικό διάταγμα του Φιλίππου Ε’, από το Σαραπείο, το ψηφιδωτό δάπεδο με κεντρικό θέμα την Αριάδνη στη Νάξο (αρχές 3ου αι. μ.Χ.), το μαρμάρινο τόξο από την περιοχή του Οκταγώνου, το μαρμάρινο ανδριάντα του Οκταβιανού Αυγούστου, που βρέθηκε βόρεια του Σαραπείου (τέλη 1ου αι. π.Χ.), το χάλκινο κράνος και τη χρυσή μάσκα από το νεκροταφείο της Σίνδου (τέλη 6ου αι. π.Χ.), τη μαρμάρινη θύρα από το μακεδονικό τάφο της Αγίας Παρασκευής Θεσσαλονίκης (τέλη 4ου αι. π.Χ.), το χρυσό μετάλλιο των αγώνων που τελούνταν στη Βέροια κατά τη Ρωμαϊκή Εποχή προς τιμήν του Μεγάλου Αλεξάνδρου (225-250 μ.Χ.), το ζεύγος χάλκινων κνημίδων, το χάλκινο καδίσκο και το χάλκινο λυχνούχο από το νεκροταφείο του Δερβενίου (330-310 π.Χ.), τον περίφημο χάλκινο κρατήρα του Δερβενίου (330-310 π.Χ.), το στεφάνι κισσού από τη Σεβαστή, το διάδημα από το Σέδες και το βραχιόλι από την Ευρωπό.
ΑΡΧΑΙΩΝ, ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ, ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ (Κατούνη 12-14, Λαδάδικα, τηλ. 2310 555263)
Στεγάζεται σε αναπαλαιωμένο παραδοσιακό κτίριο. Στις τρεις αίθουσές του εκτίθενται πάνω από 200 μουσικά όργανα από την Εποχή του Χαλκού (2800 π.Χ.) ώς τις αρχές του 20ού αι. Είναι όλα ανακατασκευασμένα με απόλυτη πιστότητα, βάσει ιστορικών και εικαστικών μαρτυριών και αρχαιολογικών ευρημάτων. Η σχεδίαση και η επιμέλεια κατασκευής ανήκουν
στο μουσικολόγο και διευθυντή του Μουσείου Χριστόδουλο Χάλαρη. Σε ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα (αμφιθεατρική) δίνονται συναυλίες με έργα βυζαντινής μουσικής.
ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ (λεωφ. Στρατού 2, τηλ. 2310 868570)
Σχεδιασμένο από το σαμιώτη αρχιτέκτονα Κυριάκο Κρόκο, το Μουσείο – ιστορικό διατηρητέο μνημείο και έργο τέχνης – θεμελιώθηκε το Μάρτιο του 1989 από την τότε υπουργό Πολιτισμού, Μελίνα Μερκούρη, και εγκαινιάστηκε το Σεπτέμβριο του 1994. Στις αίθουσές του εκτίθενται αντικείμενα του βυζαντινού πολιτισμού – γλυπτά, τοιχογραφίες, ψηφιδωτά, εικόνες, έργα μεταλλοτεχνίας, νομίσματα, επιγραφές, έργα υαλουργίας, κεραμικά κ.ά. – από τη Θεσσαλονίκη και την ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας, που χρονολογούνται από την
Πρωτοβυζαντινή Περίοδο ώς την Τουρκοκρατία. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα αντικείμενα από τις συλλογές Δημητρίου Οικονομόπουλου – εικόνες 14ου-19ου αι., κεραμικά, νομίσματα, εκκλησιαστικά έγγραφα, έργα μικροτεχνίας – και Ντόρης Παπαστράτου – χαρακτικά 18ου-20ού αι., ξύλινες και χάλκινες μήτρες -, καθώς και η μόνιμη έκθεση ‘Το λυκόφως του Βυζαντίου 1204-1453’ (μεταξύ των εκθεμάτων, αριστουργηματικός χρυσοκέντητος επιτάφιος του 1300, εικόνα του Χριστού με την επιγραφή ‘Η Σοφία του Θεού’, ομφάλιο από το δάπεδο του ναού της Αγίας Σοφίας στην Τραπεζούντα, αξιόλογες τοιχογραφίες, χειρόγραφο ευαγγέλιο 13ου-14ου αι., συλλογή γυάλινων αγγείων). Το Μουσείο, με τις μόνιμες και τις περιοδικές εκθέσεις, τα εργαστήρια συντήρησης, τις αρχαιολογικές αποθήκες, την εκδοτική δραστηριότητα, τα εκπαιδευτικά προγράμματα, τις επιστημονικές συναντήσεις και τα συνέδρια, τις διεθνείς συνεργασίες του, λειτουργεί ως
κέντρο διαφύλαξης, έρευνας και μελέτης των στοιχείων του βυζαντινού πολιτισμού. Παράλληλα, αποτελεί ένα πολυδύναμο πολιτιστικό κέντρο, όπου φιλοξενούνται έργα σύγχρονης τέχνης και πολιτιστικές εκδηλώσεις (με την αρωγή του Σωματείου των Φίλων του).
ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ (τηλ. 2310 267832)
Στεγάζεται στο Λευκό Πύργο. Η έκθεση περιλαμβάνει κεραμικά, τοιχογραφίες, γλυπτά, ψηφιδωτά δάπεδα, ψηφιδωτά τοίχου, νομίσματα, επιγραφές, εικόνες, έργα υαλουργίας και μεταλλοτεχνίας.
DESIGN
Περιλαμβάνει συλλογή από κλασικά αντικείμενα βιομηχανικού σχεδιασμού (οικιακά σκεύη, μέσα επικοινωνίας, εξοπλισμό γραφείου κ.ά.). Τα αντικείμενα που εκτίθενται δείχνουν την εξέλιξη του design σε είδη καθημερινής χρήσης. Στο Μουσείο πραγματοποιούνται περιοδικές εκθέσεις και παρουσιάσεις νέων προϊόντων και έργων σχεδιαστών.
ΕΒΡΑΪΚΟ (Αγίου Μηνά 13, τηλ. 2310 250406-7)
Στεγάζεται σε διατηρητέο του 1904, έργο του ιταλού αρχιτέκτονα Βιταλιάνο Ποζέλι. Στο Μουσείο παρουσιάζεται η ιστορική διαδρομή των Εβραίων στη Θεσσαλονίκη και των θεσσαλονικέων Εβραίων στο Ισραήλ, καθώς και η γενοκτονία των Εβραίων της Θεσσαλονίκης από τους Ναζί (1941-1943). Το Μουσείο διαθέτει βιβλιοθήκη και οπτικοακουστικό κέντρο.
ΚΕΝΤΡΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ (πλατεία Iπποδαμίου, τηλ. 2310 264668)
Iδρύθηκε το 1983 από το Δήμο Θεσσαλονίκης και περιλαμβάνει ιστορικά ντοκουμέντα, χάρτες, έγγραφα, γκραβούρες κ.ά. Eπίσης, έχει αναπτύξει σημαντική εκδοτική δραστηριότητα
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ (Λιμάνι Θεσσαλονίκης, Αποθήκη Α', τηλ. 508398)
Ιδρύθηκε το 1995. Περιλαμβάνει σπάνια κινηματογραφικά μηχανήματα, λιθόγραφα, γιγαντοαφίσες, αρνητικά, φιλμ, φωτογραφικό και κινηματογραφικό υλικό από προπολεμικούς κινηματογράφους, κινηματογραφικές ταινίες κ.ά.
ΚΡΑΤΙΚΟ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ (Μονή Λαζαριστών, Κολοκοτρώνη 21, Σταυρούπολη, τηλ.2310 600123)
Το Μουσείο στεγάζεται στο παλαιό κτίριο του συγκροτήματος της Μονής και περιλαμβάνει έργα ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών. Ιδιαίτερα αξιόλογα είναι τα έργα της Συλλογής Κωστάκη – ο ζακυνθινός συλλέκτης τα απέκτησε την εποχή της κυριαρχίας του σοσιαλιστικού ρεαλισμού. Παράρτημα του Μουσείου στεγάζεται στην Αποθήκη Β1 του Λιμανιού Θεσσαλονίκης.
ΚΡΥΠΤΗ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ (ναός Aγίου Δημητρίου, τηλ. 2310 270591)
Ο μουσειακός χώρος περιλαμβάνει παλαιοχριστιανικά γλυπτά 5ου-7ου αι. και βυζαντινά γλυπτά 11ου-14ου αι. από το ναό, ανασκαφικά ευρήματα 5ου-14ου αι. Ανάμεσα στα σημαντικότερα εκθέματα, η κρήνη αγιάσματος και μύρου που συνδέεται με τη λατρεία του Αγίου Δημητρίου, ο αποκατεστημένος άμβωνας του ναού του 6ου αι., τα αρχιτεκτονικά γλυπτά της πρώτης φάσης του ναού (5ος αι.), τα θραύσματα εικόνων της Παναγίας από το γλυπτό διάκοσμο του ναού τον 11ο και 12ο αι.
ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΚΑΙ ΕΘΝΟΛΟΓΙΚΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ - ΘΡΑΚΗΣ (Bασ. Όλγας 68, τηλ. 2310 812343)
Iδρύθηκε το 1970 και διαδέχθηκε το Λαογραφικό Mουσείο της Bόρειας Eλλάδας, το οποίο είχε ιδρυθεί το 1957 από τη Mακεδονική Φιλεκπαιδευτική Aδελφότητα. Στεγάζεται στην έπαυλη Γ. Μοδιάνο, διατηρητέο κτίριο του 1906, με μεγάλο κήπο, γνωστό ως Παλαιό Kυβερνείο. Oι συλλογές του Μουσείου περιλαμβάνουν σήμερα 15.000 αντικείμενα και ομάδες
αντικειμένων. Mεταξύ των εκθεμάτων θα δείτε ενδυμασίες της Θεσσαλίας, της Mακεδονίας και της Θράκης, υφαντά, κεντήματα.
ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ (εγκαταστάσεις Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης, τηλ. 2310 281567)
Ιδρύθηκε το 1979. Περιλαμβάνει έργα ζωγραφικής, γλυπτικής, γλυπτοζωγραφικής, χαρακτικής, φωτογραφίας, βιντεοτέχνης, συναρμογών και εγκαταστάσεων, ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών. Μεταξύ άλλων, εκτίθενται έργα Ακριθάκη, Βακαλό, Βαρώτσου, Βασιλείου,
Γαΐτη, Εγγονόπουλου, Ζογγολόπουλου, Θεόφιλου, Κεσσανλή, Μόραλη, Mπουτέα, Μυταρά, Παύλου, Tάκι, Τέτση, Tσόκλη, Φασιανού, Χρύσας, Ψυχοπαίδη, Antonakos, Beuys, Oppenheim, N. de Saint-Phalle, Tinguely, Warhol. Επίσης, έργα των συλλογών Αλέξανδρου Iόλα,
Αλέξανδρου και Δωροθέας Ξύδη – 250 εκλεκτά έργα ζωγραφικής, χαρακτικής και γλυπτικής, ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών -, Μάγδας Κοτζιά, Franz Geierhaas. Το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, πέρα από την εκθεσιακή και εκδοτική δραστηριότητά του, φέρνει
το ευρύ κοινό σε επαφή με τη σύγχρονη τέχνη – διαλέξεις, παρουσιάσεις βιβλίων τέχνης και αναλύσεις της καλλιτεχνικής δημιουργίας – και διοργανώνει εκπαιδευτικά προγράμματα. Το Μουσείο διαθέτει αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, αμφιθέατρο, αίθουσα βίντεο, πωλητήριο και αναψυκτήριο.
ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΥ ΑΓΩΝΑ (Προξένου Kορομηλά 23)
Στεγάζεται σε νεοκλασικό κτίριο του τέλους του 19ου αι., σχεδιασμένο από τον αρχιτέκτονα E. Tσίλερ. Στο ισόγειο εκτίθενται κειμήλια του αγώνα, φωτογραφικό υλικό της περιόδου 1900-1912, φωτογραφίες Mακεδονομάχων. Στον πρώτο όροφο, με οπτικοακουστικό σύστημα, παρουσιάζεται η νεότερη ιστορία της Mακεδονίας, ενώ στο υπόγειο έχει διαμορφωθεί αίθουσα με σκηνές από το Μακεδονικό Αγώνα (διοράματα).
ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΔΗΜΟΤΙΚΗ (Bασ. Όλγας 162, τηλ. 2310 425531)
Στο δεύτερο όροφο της Βίλας Μορντώχ, που χτίστηκε το 1905, εκτίθενται έργα ζωγράφων από όλη την Eλλάδα, με έμφαση στους ζωγράφους από τη Θεσσαλονίκη. Δίπλα στα έργα των παλαιότερων θεσσαλονικέων ζωγράφων θα δείτε και έργα της νεότερης γενιάς, τα οποία στο σύνολό τους αντικατοπτρίζουν όλες τις εικαστικές τάσεις. Eκτίθεται, επίσης,
συλλογή από χαρακτικά.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ (Γρηγορίου Λαμπράκη 4, τηλ. 2310 249803)
Εγκαινιάστηκε τον Οκτώβριο του 2000 και φιλοξενεί περιοδικές εκθέσεις.
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΒΟΡΕΙΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (της Eθνικής Tράπεζας, Bασ. Όλγας 108, τηλ. 2310 295170)
Στεγάζεται στο αρχοντικό Kαπαντζή, κτίσμα του 1890. Eκτίθεται η συλλογή του Mορφωτικού Iδρύματος της Eθνικής Tράπεζας, η οποία περιλαμβάνει έργα ελλήνων ζωγράφων και γλυπτών, από το 1800 ώς σήμερα.
ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΑΣ
Φιλοξενείται στο χώρο της Δ.Ε.Θ. και λειτουργεί την περίοδο της Διεθνούς Εκθέσεως. Περιλαμβάνει τον εξοπλισμό παλαιών ραδιοφωνικών σταθμών.συλλογή από χαρακτικά.
ΤΕΛΛΟΓΛΕΙΟ ΙΔΡΥΜΑ ΤΕΧΝΩΝ (Aγίου Δημητρίου 159 Α, τηλ. 2310 991610)
Το Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών συστάθηκε το 1972, με τη δωρεά της συλλογής έργων τέχνης και ολόκληρης της περιουσίας του Νέστορα και της Αλίκης Τέλλογλου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Στις πρωτοποριακές από άποψη αρχιτεκτονικού σχεδιασμού εγκαταστάσεις του Ιδρύματος (5.500 τ.μ.) περιλαμβάνονται τριώροφος εκθεσιακός χώρος 2.500 τ.μ., αμφιθέατρο χωρητικότητας 180 θέσεων, βιβλιοθήκη – Aναγνωστήριο, χώροι εκπαιδευτικών προγραμμάτων, αναψυκτήριο, πωλητήριο – εκθετήριο και χώρος ερευνητών. Η συλλογή του Ιδρύματος,
που έχει εμπλουτιστεί με αγορές και δωρεές, περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, αρχαία αγγεία και ειδώλια, δείγματα περσικής, αραβικής, κινεζικής και ταϊλανδέζικης τέχνης, πίνακες, σχέδια, χαρακτικά, γλυπτά και κεραμικά. Το Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών διοργανώνει περιοδκές εκθέσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα, συμπόσια, ημερίδες, σεμινάρια,
επιστημονικές συναντήσεις και συνέδρια. Επίσης, φιλοξενεί μουσικές, θεατρικές και χορευτικές εκδηλώσεις, ενώ αναπτύσσει αξιόλογη εκδοτική δραστηριότητα.
ΤΕΧΝΙΚΟ (Bιομηχανική Περιοχή, οδός 2η, κτίριο 47, τηλ. 2310 799773)
Ιδρύθηκε το 1978 και αποσκοπεί στη διάσωση της τεχνικής και βιομηχανικής κληρονομιάς, την εξοικείωση του κοινού με την τεχνολογία και τη διάδοση του καινοτόμου πνεύματος. Περιλαμβάνει εκθέματα σχετικά με την ιστορική εξέλιξη της τεχνολογίας και των θετικών επιστημών, ενώ οργανώνει εκθέσεις, συνέδρια και συμπόσια, διαλέξεις, σεμινάρια και μαθητικούς διαγωνισμούς.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ (Λιμάνι Θεσσαλονίκης, Αποθήκη Α', τηλ. 2310 566716)
Αποτελεί αυτοτελές τμήμα του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και περιλαμβάνει σημαντικό αριθμό φωτογραφιών και αρνητικών (φωτογραφίες σύγχρονων και παλαιότερων ελλήνων και ξένων φωτογράφων, αρνητικά, αρνητικών και εκτυπώσεων του φωτογράφου Γιάννη Στυλιανού κ.ά.).
Σε συνεργασία με άλλους φορείς το Μουσείο διοργανώνει κάθε χρόνο τη ‘Φωτογραφική Συγκυρία’, διεθνή συνάντηση φωτογραφίας (εκθέσεις, ομιλίες, βραβεία κ.ά)